Tου Σάββα Π. Μαστραππά
Στην ιστορία των παραδοσιακών πολεμικών τεχνοτροπιών οι ένοπλες μορφές μάχης συμβάδιζαν πάντοτε με τις άοπλες. Ένοπλες και απλές μορφές μάχης αποτελούσαν ένα αλληλοσυμπληρούμενο σύστημα όπως δε λέγεται χαρακτηριστικά «σαν ένα κάρο με δύο ρόδες».
Ιστορικά το καράτε και το Kobudo έχουν την ίδια αφετηρία. Αυτή χρονολογείται από το έτος 1609 μ.Χ. όταν η πατριά των SATSUMA κατέλαβε το σύμπλεγμα των νήσων RYU KYU, που επικράτησε να λέγεται Okinawa παίρνοντας το όνομα από το μεγαλύτερο σε μέγεθος νησί.
Όταν αργότερα ο Βασιλέας Sho Hashi προκειμένου να ελέγχει τους ανήσυχους κατοίκους των Ryu Kyu απαγόρευσε την κατοχή και την χρήση κάθε όπλου που έφερε λεπίδα, οι άνθρωποι των νησιών από την φύση τους ευρηματικοί προσέφυγαν σε «πλαγίους» τρόπους με τους οποίους θα εξασφαλίζουν την αυτοπροστασία τους!
Τότε ήταν που αναπτύχθηκαν με την επιρροή των κινέζικων τεχνών αυτοάμυνας το “TODE” (που αργότερα ονομάστηκε Karate) και το Kobudo.
TODE σημαίνει κινέζικο χέρι, και Karate άδειο χέρι ενώ το Kobudo μεταφράζεται ως ο δρόμος (Do) της αρχαίας (Ko) πολεμικής τέχνης (Bu).
Παράλληλα και συμπληρωματικά με την τέχνη των «άδειων χεριών» οι κάτοικοι του RYU KYU χρησιμοποίησαν τα αγροτικά και ναυτικά τους εργαλεία καθημερινής χρήσης ως όπλα.
Κανένας δεν θα μπορούσε να φανταστεί πόσο θανάσιμα επικίνδυνος ήταν ένας αγρότης που κατάκοπος γυρνούσε νωρίς το βράδυ από το χωράφι του υποβασταζόμενος από ένα κοντάρι (Bo).
Ένας κακοποιός σίγουρα θα θεωρούσε εύκολη λεία ένα ηλικιωμένο ψαρά που νωρίς τα χαράματα, κατευθυνόταν προς την βάρκα του βιαστικά, κουβαλώντας ένα κουπί (EKU) στον ώμο του. Όμως αν έκανε το λάθος να του επιτεθεί τότε θα βρίσκονταν μπροστά σε μια δυσάρεστη έκπληξη!
Η σύγχρονη εποχή βρίσκει πάλι το Kobudo να έχει σχεδόν ταυτόσημη ιστορία με την νέα περίοδο του Karate-do.
Πατέρας του Ryu Kyu Kobudo θεωρείται ο TIRA SHINKEN Sensei. Όταν αυτός ο άντρας ήταν 25 ετών άφησε την εργασία του στην Okinawa και πήγε στην μητροπολιτική Ιαπωνία για να μάθει Judo. Όμως στο Τόκυο ο Taira Shinken συνάντησε τον συμπατριώτη του Gichin Funakoshi Sensei ο οποίος δίδασκε Karate και αποφάσισε να γίνει μαθητής του.
Ο δάσκαλος Funakoshi δέχθηκε τον κ. Taira ως εσωτερικό του μαθητή (uchideshi) επί 8 χρόνια, αργότερα δε έγινε και βοηθός του.
Τον Μάιο του 1929 ο δάσκαλος Funakoshi σύστησε τον κ. Taira στον δάσκαλο και πατριώτη του (από το Shuri) Yabika Moden (συμμαθητή του από το Dojo του δασκάλου Anko Itosu).
Εκεί ο Taira Shinken έμαθε Kobudo και αργότερα το συστηματοποίησε και το δίδαξε στην Okinawa όπου επέστρεψε. Το βιβλίο του Taira Shinken sensei με τίτλο «Ryu Kyu Kobudo Taiken» θεωρείται σημείο αναφοράς για τους Kobudoka.
Οι πιο φημισμένοι από τους μαθητές του δασκάλου Shinken Taira θεωρούνται ο Akamine Eisuke sensei και ο Inoue Motokatsu sensei.
Τα κυριότερα όπλα – εργαλεία του Kobudo είναι ονομαστικά τα εξής (ευελπιστώντας ότι θα έχουμε την ευκαιρία σ’ ένα επόμενο μας κείμενο να αναφερθούμε αναλυτικά στο καθ’ ένα απ’ αυτά).
- Bo ή Kun: είναι ένα ραβδί κατασκευασμένο συνήθως από ξύλο βελανιδιάς ύψους περίπου 1,80 cm που χρησιμοποιούν για να σπρώχνει τις βάρκες στα ρηχά βαλτόνερα του Ryu Kyu.
- Tonfa ή Tunfa: είναι τα όργανα που χρησιμοποιούνται ως λαβή μυλόπετρας.
- Sai: Σιδερένια ξιφίδια
- Kama: είναι ένα είδος δρεπανιών
- Eku: το κουπί
- Nunchaku: Δυο ξύλα ενωμένα μεταξύ τους με σχοινί ή αλυσίδα. Εδώ οι απόψεις διίστανται. Οι περισσότεροι ισχυρίζονται ότι τα χρησιμοποιούσαν για να κτυπούν το ρύζι. Άλλοι υποστηρίζουν ότι χρησιμοποιούνταν ως ένα είδος χαλιναριού για τα άλογα.
- Tekko: η σιδερογροθιά
- Suruchin: Σχοινί με μια πέτρα δεμένη στην άκρη
- Timbe και Rochin: Ασπίδα και κοντό δόρυ
- Jo: είναι το μικρό Bo.
Υπάρχουν ακόμα τα λιγότερο γνωστά όπλα όπως το Sanshakubo, το Nunte και το Sanchaku.
Ενώ το σύγχρονο Ιαπωνικό Karate δεν διατήρησε την συμπληρωματική τέχνη του Kobudo στην εκπαιδευτική του διαδικασία το οκιναβέζικο από την άλλη Karate διατήρησε το Kobudo ως ενεργό στοιχείο του. Ένας από τους λόγους είχε σχέση με τον σνομπισμό που έδειχναν οι Ιάπωνες της Κεντρικής Ιαπωνίας απέναντι στα οκιναβέζικα όπλα. Οι ίδιοι ήταν φορείς μιας ζωντανής τέχνης, του Kenjutsu (Kendo). Θεωρούσαν την Katana το υπέρτατο πολεμικό όπλο και οποιοδήποτε άλλο όπλο υποδεέστερο. Οπότε παρουσιάζονταν σαφώς απρόθυμοι να εξασκηθούν στο Kobudo.
Ο άλλος λόγος είχε σχέση με την επιλογή του Funakoshi Sensei να απλοποιήσει το Shurite. «Μετατρέποντας» το σε Shotokan. Έφτιαξε λοιπόν ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα το οποίο θα οδηγούσε τον ασκούμενο στην εκμάθηση κάποιων βασικών αρχών του καράτε μέσα σε τέσσερα χρόνια. Όσος δηλαδή ήταν και ο χρόνος φοίτησης στα Πανεπιστήμια, απ’ όπου προέρχονταν και οι περισσότεροι μαθητές του Sensei. Σ’ ένα τέτοιο απλοποιημένο πρόγραμμα ήταν προφανές ότι δεν χωρούσε και το RYUKYU KOBUDO.
Είναι όμως γεγονός ότι τις τελευταίες δεκαετίες σημαίνουσες προσωπικότητες του σύγχρονου καράτε Shotokan «επανακαλύπτουν» πείθονται για την χρησιμότητα και εξασκούνται στο Kobudo.
Οι πιο φημισμένοι απ’ αυτούς είναι ο OKANO Sensei, στον οποίο άρεσε να φωτογραφίζεται με tunfa. Ο θρύλος του Αμερικανικού Shotokan Toyotaro Miyazaki sensei είναι ένας φανατικός εδώ και χρόνια Kobudoka. Τέλος ο Shihan Kanazawa του οποίου η αγάπη για τα Nunchaku τον οδήγησε να γράψει ένα βιβλίο γι’ αυτά. Φυσικά οι Ιάπωνες δάσκαλοι των υπόλοιπων στυλ που εξασκούνται στο Ryukyu Kobudo είναι πάμπολλοι και εξ’ ίσου σημαντικοί.
Το κείμενο μας το παραχώρησε ευγενικά ο sensei Μαστραππάς.