Είναι ευρέως γνωστό ότι το μετάξι ανακαλύφθηκε στην Κίνα ως ένα από τα καλύτερα υλικά για την κατασκευή ενδυμάτων – η όψη και η υφή του αποτυπώνουν μια αίσθηση πλούτου που κανένα άλλο υλικό δεν μπορεί να συναγωνιστεί. Ωστόσο, ελάχιστοι άνθρωποι γνωρίζουν το πότε ή το πού ή το πώς ανακαλύφθηκε. Στην πραγματικότητα, θα μπορούσε να χρονολογηθεί έως και το 3.000 π.Χ. όταν ανέλαβε την εξουσία ο Huang Di, ο επονομαζόμενος Κίτρινος Αυτοκράτορας. Υπάρχουν πολλοί θρύλοι σχετικά με την ανακάλυψη του μεταξιού και κάποιοι από αυτούς είναι πραγματικά ρομαντικοί και μυστηριώδεις.
Σύμφωνα με το θρύλο, κάποτε ζούσε ένας πατέρας με την κόρη του και είχαν ένα μαγικό άλογο που όχι μόνο μπορούσε να πετάει στον ουρανό αλλά και να καταλαβαίνει τη γλώσσα των ανθρώπων. Μια μέρα, ο πατέρας έφυγε για τις συνηθισμένες του δουλειές και άργησε πολύ να γυρίσει. Τότε, η κόρη έδωσε μια υπόσχεση στο άλογο: αν εκείνο μπορούσε να βρει τον πατέρα της, το κορίτσι θα το παντρευόταν. Τελικά, ο πατέρας επέστρεψε μαζί με το άλογο και έκπληκτος άκουσε την υπόσχεση που είχε δώσει η κόρη του.
Μην θέλοντας να επιτρέψει στην κόρη του να παντρευτεί ένα άλογο, σκότωσε το κακόμοιρο πλάσμα. Και τότε συνέβη ένα θαύμα! Το κουφάρι του αλόγου πέταξε και πήρε μακριά το κορίτσι. Καθώς πετούσαν και πετούσαν, στο τέλος, σταμάτησαν επάνω σε ένα δέντρο και τη στιγμή που το κορίτσι άγγιξε το δέντρο μεταμορφώθηκε σε μεταξοσκώληκα. Από τότε, κάθε μέρα έβγαζε μακριά και λεπτά νήματα μεταξιού, που έδειχναν ακριβώς το πόσο πολύ της έλειπε.
Μια άλλη, λιγότερο ρομαντική αλλά περισσότερο πειστική εξήγηση αναφέρει ότι κάποιες αρχαίες Κινέζες βρήκαν το υπέροχο μετάξι, κατά τύχη. Καθώς μάζευαν φρούτα από τα δέντρα, βρήκαν κι ένα πολύ ιδιαίτερο είδος φρούτου, λευκό και πολύ σκληρό για να καταναλωθεί. Έτσι, το έβρασαν σε καυτό νερό αλλά και πάλι μετά βίας μπορούσαν να το δαγκώσουν. Στο τέλος, έχασαν την υπομονή τους και άρχισαν να το χτυπούν με μεγάλα ραβδιά. Με αυτόν τον τρόπο, ανακαλύφθηκαν το μετάξι και οι μεταξοσκώληκες, ενώ το σκληρό, λευκό φρούτο δεν ήταν άλλο από το κουκούλι!
Η εκτροφή μεταξοσκώληκα και το ξετύλιγμα του κουκουλιού είναι πλέον γνωστή ως μεταξοκαλλιέργεια ή σηροτροφεία. Ένας μεταξοσκώληκας, ο οποίος δεν είναι μεγαλύτερος από ένα μυρμήγκι, χρειάζεται κατά μέσο όρο 25-28 ημέρες ώστε να μεγαλώσει αρκετά για να μπορεί να πλέξει το κουκούλι. Στη συνέχεια, οι καλλιεργητές θα τους τοποθετήσουν έναν-έναν σε σωρούς από άχυρο και οι μεταξοσκώληκες θα αγκιστρωθούν στο άχυρο με τα ποδαράκια τους προς τα έξω και θα αρχίσουν να πλέκουν.
Το επόμενο βήμα είναι το ξετύλιγμα του κουκουλιού από τις ειδικευμένες εργάτριες. Τα κουκούλια θερμαίνονται ώστε να θανατωθούν οι νύμφες. Αυτό πρέπει να γίνει την κατάλληλη στιγμή, διαφορετικά, οι νύμφες θα γίνουν πεταλούδες, οι οποίες θα τρυπήσουν τα κουκούλια για να βγουν οπότε τα κουκούλια δεν θα μπορούν πια να ξετυλιχθούν. Για να ξετυλιχθούν τα κουκούλια, θα πρέπει πρώτα να μπουν σε λεκάνη γεμάτη με ζεστό νερό, να βρεθεί το χαλαρό άκρο τους και στη συνέχεια να περιστραφεί και να μεταφερθεί σε έναν μικρό τροχό προκειμένου να ξετυλιχθεί. Στο τέλος, δύο εργάτες μετρούν συγκεκριμένο μήκος μεταξωτού νήματος, το περιστρέφουν και αυτό αποτελεί το ακατέργαστο μετάξι, το οποίο στη συνέχεια θα βαφεί και θα πλεχθεί σε ύφασμα. Ενδιαφέρον έχει ότι ένα κουκούλι μπορεί να δώσει περίπου 1.000 μεταξιού, ενώ χρειάζονται 111 κουκούλια για μια ανδρική γραβάτα και 630 κουκούλια για μια γυναικεία μπλούζα.
Μετά την ανακάλυψη του μεταξιού, οι Κινέζοι ανέπτυξαν νέους τρόπους χρήσης του για να φτιάχνουν ρούχα, τα οποία σύντομα έγιναν πολύ δημοφιλή. Εκείνη την περίοδο, η τεχνολογία στην Κίνα εξελισσόταν πολύ γρήγορα τόσο που ο Αυτοκράτορας Wu Di της δυτικής δυναστείας των Han αποφάσισε να ξεκινήσει εμπορικές συναλλαγές με άλλες χώρες. Η κατασκευή δρόμων αποτέλεσε προτεραιότητα για το εμπόριο μεταξιού. Για μια περίοδο 60 εμπόλεμων ετών, ο παγκοσμίως γνωστός, αρχαίος Δρόμος του μεταξιού κατασκευαζόταν κοστίζοντας παράλληλα πλήθος ζωών και θησαυρών: ξεκινούσε από το Chang’an (πλέον γνωστό ως Xi’an) και διέσχιζε την κεντρική, νότια και δυτική Ασία, συνδέοντας έτσι πολλές χώρες της Ασίας και της Ευρώπης.
Έκτοτε, το κινέζικο μετάξι, μαζί με πλήθος άλλων κινέζικων εφευρέσεων, πέρασαν στην Ευρώπη. Στη Ρώμη, ιδίως οι γυναίκες, ξετρελάθηκαν με το κινέζικο μετάξι, καθώς ως τότε συνήθιζαν να φτιάχνουν ρούχα από λινό, δέρματα ζώων και βαμβάκι. Πλέον, όλοι στρέφονται προς το μετάξι και τα μεταξωτά ρούχα αναδεικνύονται σε σύμβολο πλούτου και υψηλής κοινωνικής θέσης.
Μια μέρα, επισκέφθηκε τον αυτοκράτορα ένας Ινδός μοναχός που ζούσε στην Κίνα για πολλά χρόνια και γνώριζε τα μυστικά της σηροτροφείας. Ο Αυτοκράτορας τού υποσχέθηκε υψηλά κέρδη και ο μοναχός έκρυψε μερικά κουκούλια στο ραβδί του και πήγε στη Ρώμη, οπότε έτσι διαδόθηκε η τεχνολογία της εκτροφής.
Χιλιάδες χρόνια πέρασαν από τότε που πρωτοανακαλύφθηκαν οι μεταξοσκώληκες στην Κίνα. Σήμερα, το μετάξι εξακολουθεί κατά κάποιο τρόπο να αποτελεί ένα είδος πολυτελείας. Ορισμένες χώρες μάλιστα προσπαθούν να βρουν τρόπο να κατασκευάσουν μετάξι χωρίς μεταξοσκώληκες και ίσως τα καταφέρουν. Όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα, ας μην ξεχνάμε ότι το μετάξι ήταν, είναι ακόμη και θα παραμείνει ένας ανεκτίμητος θησαυρός.