Όταν οι λιγότερο σημαντικοί φεουδάρχες ξεκίνησαν μια ατελείωτη σειρά μικρών πολέμων για γη και εξουσία, μια εποχή ανομίας ξεκίνησε για την Ιαπωνία.
Κατά τη χαοτική περίοδο Sengoku (1467-1598), οι χωρικοί συχνά κατέληγαν να θεωρούνται αναλώσιμοι ή απλώς οι παράπλευρες απώλειες στους πολέμους των σαμουράι. Κάποιοι κοινοί θνητοί ωστόσο, οργανώθηκαν για να υπερασπιστούν τις εστίες τους και να αποκομίσουν οφέλη από τις συνεχείς εχθροπραξίες: έγιναν γνωστοί ως yamabushior ninja. Τα βασικά προπύργια των νίντζα εντοπίζονται στις ορεινές επαρχίες Iga και Koga, που βρίσκονταν αντίστοιχα στις σημερινές περιφέρειες Mie και Shiga, στο νότιο Honshu. Οι κάτοικοι αυτών των περιοχών μάζευαν πληροφορίες και εξασκούνταν σε δικές τους πρακτικές κατασκοπείας, θεραπείας, πολεμικών συγκρούσεων και δολοφονιών.
Σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο, οι επαρχίες των νίντζα ήταν ανεξάρτητες, αυτοδιοικούμενες και δημοκρατικές: διοικούνταν από ένα δημοτικό συμβούλιο και δεν λογοδοτούσαν στην κεντρική εξουσία του ντάιμυο. Για τους αυταρχικούς ευγενείς των άλλων περιοχών αυτή η μορφή διακυβέρνησης αποτελούσε ανάθεμα. Όπως είχε επισημάνει και ο πολέμαρχος Oda Nobunaga (1534 – 1582), “Δεν κάνουν διακρίσεις ανάμεσα σε υψηλόβαθμους και χαμηλόβαθμους, ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς. Πραγματικά, η συμπεριφορά τους αποτελεί μυστήριο για μένα γιατί φτάνουν στο σημείο να αδιαφορούν για τις βαθμίδες ενώ δεν δείχνουν κανέναν σεβασμό στους υψηλόβαθμους αξιωματούχους.” Σύντομα όμως, εξαιτίας του, οι περιοχές των νίντζα θα γεύονταν μια τυραννική καταπίεση.
Ο Nobunaga ξεκίνησε μια εκστρατεία για την επανένωση της κεντρικής Ιαπωνίας υπό την εξουσία του. Παρόλο που δεν έζησε για το δει, οι προσπάθειές του έθεσαν σε κίνηση τη διαδικασία που θα έφερνε το τέλος της εποχής Sengoku και θα γίνονταν η απαρχή μιας ειρηνικής περιόδου 250 ετών, κατά τη διάρκεια του Σογκουνάτου Tokugawa. Ο Nobunaga έστειλε τον γιο του, Oda Nobukatsu, να καταλάβει την επαρχία Ise, το 1576. Η οικογένεια του προηγούμενου ντάιμυο, οι Kitabatake, προέβαλαν αντίσταση αλλά ο στρατός του Nobukatsu τούς συνέτριψε. Όσα μέλη της οικογένειας Kitabatake κατόρθωσαν να ξεφύγουν, αναζήτησαν καταφύγιο στην Iga, κοντά στη φατρία Mori, έναν από τους μεγαλύτερους εχθρούς της φατρίας των Oda.
Η ταπείνωση του Oda Nobukatsu
Ο Nobukatsu αποφάσισε ότι έπρεπε να κάνει κάτι για να αντιμετωπίσει την απειλή που αποτελούσε το κοινό μέτωπο των Mori και Kitabatake, καταλαμβάνοντας την επαρχία Iga. Πρώτα, κατέλαβε το κάστρο Maruyama, στις αρχές του 1579, και άρχισε να ενισχύει τις οχυρώσεις του. Ωστόσο, οι αξιωματούχοι της Iga ήταν ενήμεροι σχετικά με τις κινήσεις του επειδή πολλοί από τους νίντζα είχαν αναλάβει οικοδομικές εργασίες στο κάστρο. Χάρη σε τέτοιου είδους εσωτερική πληροφόρηση, οι διοικητές της Iga επιτέθηκαν μια νύχτα στο κάστρο Maruyama και το έκαψαν συθέμελα.
Ταπεινωμένος και εξοργισμένος, ο Oda Nobukatsu αποφάσισε να επιτεθεί άμεσα στην Iga με όλες του τις δυνάμεις. Τον Σεπτέμβριο του 1579, οι 10.000-12.000 πολεμιστές του εξαπέλυσαν επίθεση σε τρία σκέλη, που κάλυπτε τα μεγαλύτερα ορεινά περάσματα της ανατολικής Iga. Τα τρία σκέλη συναντήθηκαν στο χωριό Iseji, όπου τους περίμεναν οι 4.000-5.000 πολεμιστές της Iga.
Τη στιγμή που οι δυνάμεις του Nobuo μπήκαν στην κοιλάδα, οι πολεμιστές της Iga επιτέθηκαν στο εμπρός μέτωπο, ενώ οι υπόλοιπες δυνάμεις απέκοψαν τα περάσματα προκειμένου να αποτρέψουν την υποχώρηση των στρατευμάτων του Oda. Αρχικά με όπλα και τόξα, από καλυμμένες θέσεις, και στη συνέχεια από κοντά με σπαθιά και δόρια, οι νίντζα της Iga επιτέθηκαν στους πολεμιστές του Nobukatsu και τους αποτέλειωσαν, ενώ οι σαμουράι του Oda στέκονταν σαστισμένοι μέσα στην ομίχλη και τη βροχή που “κατέβαιναν” από το βουνό. Ο στρατός του Nobukatsu αποδεκατίστηκε: άλλοι σκοτώθηκαν από φίλια πυρά, άλλοι διέπραξαν seppuku ενώ χλιάδες έπεσαν από τις δυνάμεις της Iga.
Όπως αναφέρει ο ιστορικός Stephen Turnbull, επρόκειτο “για έναν από τους πιο δραματικούς θριάμβους του μη συμβατικού πολέμου επί των παραδοσιακών τακτικών των σαμουράι, σε ολόκληρη την ιαπωνική ιστορία.”
Ο Oda Nobukatsu κατόρθωσε να γλιτώσει τη σφαγή αλλά επικρίθηκε έντονα από τον πατέρα του για αυτό το φιάσκο. Ο Nobunaga σημείωνε ότι ο γιος του απέτυχε να εξαγοράσει νίντζα ώστε να κατασκοπεύσουν υπέρ του τη θέση και την ισχύ του αντιπάλου. “Πάρε με το μέρος σου shinobi (νίντζα)… Αυτή και μόνο η ενέργεια θα σου χαρίσει τη νίκη.”
Η εκδίκηση της φατρίας των Oda
Την 1η Οκτώβρη 1581, ο Oda Nobunaga ηγήθηκε περίπου 40.000 πολεμιστών εναντίον της επαρχίας Iga, την οποία υπερασπίστηκαν συνολικά περίπου 4.000 νίντζα και άλλοι πολεμιστές της Iga. Ο τεράστιος στρατός του Nobunaga επιτέθηκε από δύση, ανατολή και βορρά σε πέντε διαφορετικές στήλες. Σε μια κίνηση που θα πρέπει να έφερε μεγάλη πικρία στην Iga, πολλοί από τους νίντζα της Koga βάδισαν στη μάχη στο πλευρό του Nobunaga, καθώς εκείνος ακολούθησε τη δική του συμβουλή και στρατολόγησε νίντζα για να τον βοηθήσουν.
Οι νίντζα της Iga κατάφεραν να κρατήσουν ένα φρούριο στην κορυφή του λόφου με φυσική οχύρωση και το υπερασπίστηκαν απελπισμένα. Ωστόσο, καθώς ήρθαν αντιμέτωποι με τεράστιο αριθμό αντιπάλων, οι νίντζα παρέδωσαν το οχυρό τους. Τα στρατεύματα του Nobunaga εξαπέλυσαν σφαγή και μεταξύ των κατοίκων της Iga, μόλις μερικές εκατοντάδες κατάφεραν να ξεφύγουν. Το προπύργιο των νίντζα της Iga είχε καταρρεύσει.
Η επόμενη μέρα της εξέγερσης της Iga
Την περίοδο που ακολούθησε, η φατρία των Oda αλλά και μεταγενέστεροι διανοούμενοι αποκάλεσαν αυτή τη σειρά αναμετρήσεων “Εξέγερση της Iga” ή Iga No Run. Παρόλο που οι επιζήσαντες νίντζα της Iga σκορπίστηκαν σε ολόκληρη την Ιαπωνία, παίρνοντας μαζί τους τη γνώση και τις τεχνικές τους, η ήττα της Iga σηματοδότησε το τέλος της ανεξαρτησίας των νίντζα.
Ορισμένοι από τους επιζώντες κατόρθωσαν να φτάσουν στη γη του Tokugawa Ieyasu, αντιπάλου του Nobunaga, ο οποίος και τους καλοδέχτηκε. Τότε, δεν ήταν σε θέση να γνωρίζουν ότι ο Ieyasu και οι απόγονοί του θα εξάλειφαν κάθε αντίδραση και θα έφερναν μια μακρόχρονη περίοδο ειρηνικής διαβίωσης που ουσιαστικά θα έκανε τους νίντζα και τις δεξιότητές τους παρωχημένους.
Οι νίντζα της Koga πράγματι έπαιξαν τον ρόλο τους σε αρκετές από τις μετέπειτα μάχες, συμπεριλαμβανομένης της μάχης στη Sekigahara, το 1600, καθώς και της πολιορκία της Osaka, το 1614. Η τελευταία γνωστή δράση στην οποία συμμετείχαν οι νίντζα της Koga ήταν η επανάσταση της Shimabara (1637-1638), στην οποία κατάσκοποι νίντζα βοήθησαν τον σογκούν Tokugawa Iemitsu να εξουδετερώσει χριστιανούς επαναστάτες. Ωστόσο, η εποχή των δημοκρατικών και ανεξάρτητων νίντζα είχε πια τελειώσει, όταν το 1581, ο Nobunaga κατέστειλε την εξέγερση της Iga.